Kappie: Avonturen van een sakkerse sleepbootkapitein
Kappie: Avonturen van een sakkerse sleepbootkapitein, door Marten Toonder.
Dat er naast Tom Poes nog drie andere Marten Toonder-stripreeksen zijn verschenen, is algemeen bekend. In de vele publicaties over deze grootmeester van de strip wordt aan die drie andere, Panda, Kappie en Koning Hollewijn, maar mondjesmaat aandacht besteed. Voor het eerst verschijnt er nu een heel boek over een van deze strips. Kappie, de eerste na-oorlogse strip van Toonder, is tot nu toe het meest onderbelicht gebleven; dit 144 pagina’s tellende boek maakt daar in één klap een einde aan.
De hele geschiedenis van Kappie komt aan de orde. Die begint al in de oorlog, als Hans G. Kresse zes proefstroken van een nieuw op te zetten strip maakt. Die zijn in het boek opgenomen, samen met een recent opgedoken proefschets, die daarmee als de geboorte van Kappie mag gelden. Er wordt een hoofdstuk gewijd aan Marten Toonder sr. die als zeekapitein een belangrijke inspiratiebron voor Kappie was. De herkenbare tongval van Kappie is ook terug te voeren op vader Toonder, die Groninger was. Het is niet bekend of dat ook gold voor het uitgebreide maritieme scheldvocabulaire van de sleepbootkapitein, waarbij het repertoire van andere beroemde strip-foeteraars verbleekt.
Een aantal voorbeelden laten zien dat Kappie een bij vlagen erg leuke, typische Toonderstrip was. Er wordt uitgebreid aandacht besteed aan het brede scala aan verhaalonderwerpen, en de ontwikkelingen daarin. In de eerste jaren voer de Kraak voornamelijk op exotische fantasielocaties, waar de plaatselijke bevolking voldeed aan alle raciale clichés die in karikaturale strips gemeengoed waren. In de jaren zestig zien we de veranderde tijdgeest weerspiegeld in de steeds meer op de voorgrond tredende maatschappelijke thema’s als nieuwe media, jongerencultuur, vervuiling en andere ecologische problematieken.
Het hart van het boek wordt gevormd door een chronologisch overzicht, waarin zo’n twintig medewerkers aan de Toonder Studio’s worden geportretteerd. Zij werkten allen gedurende enige tijd aan de Kappie-strip; er worden korte beschrijvingen gegeven van een aantal sleutelverhalen uit de desbetreffende periode.
Ook wordt aandacht besteed aan de Logboeken van de goede sleepboot Kraak, een reeks prozaverhalen die eind jaren veertig in Tom Poes Weekblad stonden, en later zijn herplaatst in het Belgische tijdschrift Pum Pum. Hoewel deze verhalen (niet alleen voor stripliefhebbers) doorgaans als weinig interessant worden beschouwd, waren ze vaak fraai geïllustreerd. Dat leverde een schat aan beeldmateriaal op voor dit boek. Er wordt dieper ingegaan op het feit dat voor de herplaatsingen deze illustraties werden bewerkt, aangepast of opnieuw getekend. Dat levert een interessant kijkje op in de keuken van de Toonder Studio’s. En dat geldt ook voor het hoofdstuk over syndication: hoe de strips uit de Studio’s in het buitenland aan de man werden gebracht. Kappie was een van de meest verkochte strips wereldwijd. Daar heeft voor het boek nog flink wat research voor plaatsgevonden, met veel niet eerder bekende informatie tot gevolg. Ook is interessant om te zien of en hoe de strips voor publicatie in andere landen werden bewerkt; soms werden de ondertekststrips zelfs omgezet naar ballonstrips.
Hoe groot de populariteit van Kappie ook in Nederland was van midden jaren vijftig tot midden jaren zestig, wordt onderstreept door het hoofdstuk over merchandising, met veel informatie en vooral beeldmateriaal over het gebruik van personages uit de strip voor reclamedoeleinden. Een compleet, geïllustreerd overzicht van eerdere boekuitgaven Kappie en een verhalenlijst met eerste publicatiedata completeren de informatie.
Maar er is meer: in een boek over een strip mag ook wel een strip staan. In dit boek staan er zelfs twee:
het zijn de enige Kappie-ballonstrips die in Nederland zijn verschenen, begin jaren zestig in de Avrobode. Van deze verhalen werd het oorspronkelijke drukmateriaal recent teruggevonden, zodat ze in een optimale beeldkwaliteit konden worden afgedrukt. En dat geldt voor vrijwel al het beeldmateriaal. Omdat de samenstellers vrijelijk konden putten uit de Toonder-archieven, en toegang hadden tot veel door privéverzamelaars ter beschikking gesteld origineel tekenwerk, is over de hele linie gebruik gemaakt van het best denkbare bronmateriaal. Daarnaast is veel werk gemaakt van vormgeving en afwerking, waardoor het een fraai lees- én kijkboek is geworden.
Hardcover | 144 pagina’s | Stripstift | 9789074539142
